Lachen met de dood van Christus // 22 september 2014

Wie? Pieter Wispelwey en het Nieuw Ensemble o.l.v. Jurjen Hempel
Wat? Openingsconcert Novecento
Waar? Aula Pieter De Somer

Traditiegetrouw trapt het festival van Vlaanderen zijn concertreeks Novecento af op de eerste dag van het academiejaar. Ook dit jaar hadden de togati hun lange gewaden nog maar net gewisseld voor hun beste kostuum of aula Pieter De Somer liep opnieuw vol voor het concert met het Nieuw Ensemble en cellist Pieter Wispelwey. Het programma was opgesteld met het oog op de vijfhonderdste verjaardag van ons aller favoriete anatoom Andreas Vesalius die gedurende het hele academiejaar in de bloemetjes gezet zal worden.

Wispelwey kreeg de eer om met de Suite voor cello nr. 3 van Benjamin Britten het concert te openen. In het pikdonker en onder een beleefd applaus trad de Nederlandse cellist naar voren. Enerzijds was dat applaus wat jammer want zo ging een deel van het effect natuurlijk al verloren, maar anderzijds zit dat nu eenmaal in onze klassieke muziekcultuur ingebed. Typisch voor deze derde cellosuite zijn de verwijzingen naar het oeuvre van Johann Sebastian Bach. De aandachtige luisteraar merkte waarschijnlijk de citaten uit de Six suites for unaccompanied cello op, maar daarnaast wekt Britten, net als Bach, vaak de indruk dat er meerde cellisten aan het spelen zijn. Wispelwey toonde zich op alle vlakken meester van zijn instrument en deed het publiek met momenten twijfelen of er niet enkele van zijn collega’s stiekem in de coulissen meespeelden. Enig puntje van kritiek: De ingetogen cellosuite kwam niet volledig tot haar recht in de gigantische aula, maar voor een openingsconcert kan je natuurlijk moeilijk anders.

Daarna volgde Vesalii Icones van Peter Maxwell Davies. Ook een Brit en ook uit de twintigste eeuw maar daar houdt de vergelijking wel op. Hoewel de compositie gezien haar thematiek een logische keuze was, was ze dat op muzikaal vlak zeker niet. In zijn werk combineert Maxwell Davies namelijk op een briljante manier de 20^ste-eeuwse toonspraak met invloeden uit het Gregoriaans, de jazz en (jawel) zelfs de popmuziek en voegt daar een stevige dosis humor aan toe. Zeker dat humoristische aspect bleek een zeer aparte belevenis te zijn, waar later op de avond nog menig gesprek over gevoerd werd.

Geruggesteund door een videokunstwerk van Peter Missotten, dat de liturgische context linkte aan de anatomische prenten van Vesalius, gidste het Nieuw Ensemble ons dus door de veertien delen van de kruisweg. Leuk idee die video maar echt een meerwaarde vond ik het nu ook niet bieden. In de eerste delen had de atonaliteit nog de bovenhand maar naarmate we dichter bij de dood van Christus kwamen kregen we steeds meer tonale invloeden te horen. Bij het laatste deel, The Resurrection – Antichrist, vroeg ik me zelfs af of ik niet per ongeluk het Depot was binnengewandeld. Daarnaast realiseerde het ensemble met behulp van een hoop onorthodoxe instrumenten (alles van een typemachine tot een blaasbalg  passeerde de revue) het humoristische aspect van de compositie en brachten ze de zaal meermaals luidop aan het lachen. Zelf behielden de leden van het ensemble een uitgestreken gezicht tot de laatste noot waarna ze breed lachend het slotapplaus meer dan terecht in ontvangst namen.

De overige Novecentoconcerten vinden plaats op 29 september en 1, 8, 14, 16 en 23 oktober. Tickets bestellen kan op de website van het Festival van Vlaanderen. Met je cultuurkaart krijg je bovendien maar liefst 50% korting op losse tickets en zelfs 60% bij aankoop van de NOVECENTOpas.