Wat is ideologie? Welk verband heeft het met filmklassiekers? Zijn we zo pervers als we denken?
Twee uur lang wordt ons brein gekraakt door deze prangende vragen. Slavoj Zize probeert ons een antwoord te formuleren door enkele filmklassiekers flink op de rooster te leggen.
Hij begint met de film ‘They live’ van John Carpenter, die druipt van ideologie. Het hoofdpersonage vindt een doos vol zonnebrillen. Naar het einde van de film lijkt die wel erg op die van Pandora … Eens wanneer de bril op zijn neus rust, doorprikken de glazen zijn maatschappelijke bubbel. De commerciële sector kan niet meer liegen en geeft toe wat ze willen bereiken met hun verleidelijke reclames. We zijn eindelijk niet meer blind voor de realiteit. Vrijheid moet geforceerd worden. Gebeurt dit niet, dan buigt de democratie om tot een boog van dictatorschap.
Onze slimme filosoof rammelt niet enkel de filmwereld door elkaar maar hij mengt er zelfs nog een vleugje commercialiteit doorheen. Verlangen is vooral het verlangen naar verlangen. Terwijl hij deze driedelige tongbreker bij ons laat sudderen, legt hij voornamelijk uit waarom we merken zoals Coca-Cola idealiseren. We idealiseren de smaak en de naam maar niet het originele doel: dorst lessen.
Onze ideologie bestaat uit fantasie. Dit geldt voor iedere film dat er ooit gemaakt is. De achterliggende boodschap wordt geïmpliceerd door de makers. Hoe de film dan ook effectief gepercipieerd wordt, is nog een ander verhaal. We verdrinken in het aantal interpretaties van ‘Jaws’ over het Amerikaans kapitalisme. En we verzuipen in de zinkende hiërarchie van de ‘Titanic’.
Zize’s inhoud en verhaal blijken van groot belang. Maar inzicht vormt niet het enige aspect van een goede documentaire. Zize spreekt met een moeilijk accent. Het gebrek aan ondertitels maakt dit niet makkelijker. Ademruimte om zijn briljante inzichten te laten bezinken, is niet aanwezig. Dat is een jammere zaak, aangezien zijn citaten van hoog niveau zijn. Hij praat zelfs tijdens de filmfragmenten, wat de magie een beetje wegneemt. Toch trakteert hij ons tijdens die fragmenten op een cinematografisch snoepje door zichzelf in het decor van de film te incorporeren.
Ontelbare films suggereren dat we onze dromen moeten volgen, om ze na te jagen tot ze als een biefstuk op ons bord liggen geschoteld. In de echte wereld worden mensen teleur gesteld. Zize wilt niet dat we de realiteit aanpassen aan onze dromen maar net andersom. Op die manier hoopt hij die harde klap om te vormen tot een zachte streling van de werkelijkheid. Helaas kan hij niet op al onze vragen antwoorden, maar hij laat het publiek achter met een basiskennis van de menselijke ideologie. Zijn missie is geslaagd!
Deze documentaire is te zien in Cinema Zed te Leuven. Je kan deze gaan bekijken tijdens het internationaal documentaire festival ‘Docville’ van 23/3 tot 31/3. Studenten met een cultuurkaart krijgen een leuke korting.
CLUB KULTUUR 