Twijfelen tussen ontroering en onbehagen – Lize Spit & Elise Caluwaerts in BAR|A|MUZE

Een vleugelpiano, een microfoon, wat gelig sfeerlicht en de netjes witte wanden van het museumgebouw. De setting van deze muzikaal-literaire avond in Museum M is klassiek, maar het programma is daarom niet minder charmant: schrijfster Lize Spit en solozangeres Elise Caluwaerts sieren de affiche. De debutante schreef een kortverhaal, de sopraan koos er klassieke zangstukken bij. Hun samenspel legt het uitverkochte BAR|A|MUZE het zwijgen op.

Elise Caluwaerts is klassiek geschoold, maar zoekt in haar carrière naast het barokke en romantische zangrepertoire ook het hedendaagse multidisciplinaire experiment op. In Leuven leidt ze de avond veilig in met Die Nacht van Strauss, meteen een stuk om haar ruime stembereik en kleurrijke geluid mee uit te spelen. De composities waarmee ze de avond opent, zijn niet alleen vocaal indrukwekkend, maar weten de toeschouwers ook met het wantrouwige gemoed op te zadelen dat schrijfster Lize Spit nodig heeft om haar kortverhaal in te zetten. De muziekteksten die Caluwaerts krachtig vormgeeft, kondigen de argwaan en wroeging in Spits woorden aan.

Foto Lize Spit (c) Keke Keukelaar – Foto Elise Caluwaerts (c) Lalo Gonzalez

De debuutroman Het smelt van de 27-jarige Lize Spit gooide hoge ogen in binnen- en buitenland – haar prozawerk wordt vertaald in zes talen en er zit een verfilming aan te komen – en schiep hoge verwachtingen over de toekomst van de jonge auteur. Haar eerste boek mag dan wel bijna 500 pagina’s tellen, met haar verhalen in de literaire tijdschriften Das Magazin en De Gids en haar columns in krant De Morgen bewees ze al dat ze ook met weinig woorden kan boeien en ontroeren. In BAR|A|MUZE bracht Spit een nieuw kortverhaal over een dirigent en een zeemeermin, een tekst die in al haar schoonheid qua thematiek tegen een onbehaaglijke herkenbaarheid aan schuurt.

Spit stelt ons voor aan een gezin, waarvan de leden steeds meer naast elkaar gaan leven. Een dirigent stort mentaal in op het podium, zijn vrouw beschouwt dat als het startschot om hem van alle ongeluk des levens de schuld te geven. Met hun dochter in zeemerminkostuum en haar knuffels op de achterbank, vertrekt het koppel naar een vakantiehuis in Duitsland, een vlucht die bij het naderen van de bestemming steeds hopelozer wordt. Spits stem klinkt beheerst en licht – een geoefende meisjesstem. Haar verhaal is echter volwassener dan haar geluid. Net als in haar boek, trekt Spit in het kortverhaal de complexe relaties tussen haar personages zorgvuldig uit elkaar tot ze bloot en kwetsbaar hun barsten en wonden laten zien. De schrijfster praat kleine mensen groot, geeft ruimte aan hun angsten en worstelingen en legt zo de vinger op de onrust die in elk doodgewoon mensenleven schuilt.

Tussen Spits paragrafen houdt Caluwaerts met haar aria’s de beklemming van het verhaal in stand. Verder dan gezamenlijke sfeerschepping gaat de samenwerking tussen de artiesten echter niet: woord en klank doen het eerder onafhankelijk. Beide bijdragen ondersteunen elkaar, maar missen de kans om samen iets unieks tot stand te brengen. Terwijl in het verhaal de dirigent zijn stem en beslissingskracht verliest, blijft Caluwaerts’ gezang zelfzeker en overtuigend. De soliste wordt zo eerder medeverteller dan personage, wat de voorstelling misschien net iets te voorspelbaar maakt.

Caluwaerts’ muziekkeuzes bouwen echter wel een stevige stelling onder Spits tekst. De zangeres sluit passend af met Je ne t’aime pas van Kurt Weill, een nummer dat de eenvoudige conclusie van het vertelde verhaal beschrijft: het hoofdpersonage in Spits vertelling is het houden van kwijtgeraakt; hij kan niet anders dan zijn heden en verleden steeds opnieuw te overdenken, te bevragen en van zich af te werpen, tot hij een ander hoger doel dan de liefde ontdekt om zichzelf en de kleine wereld die hem omringt betekenis te geven. Of die doelstelling realistisch is, laat Spit wijselijk in het midden.

Wat? Literatuur/muziek // Wanneer? DO 4 augustus 2016 // Waar? BAR|A|MUZE, het zomerse dakterras van Museum M // Prijs? 7 euro

Je kan nog tot en met 21 augustus optredens meepikken bij BAR|A|MUZE. Voor zeven euro krijg je een hele avond toegang tot de bar, een optreden en het museum tijdens de avondopening van 18:00 tot 20:00. Bekijk het volledige programma hier.

TIPS: Zomeren in Leuven

Zit je nog even met je neus in de boeken voor die laatste examens, maar kijk je graag al vooruit naar een zwoele zomer? Ook in de vakantiemaanden valt er in Leuven heel wat cultureel moois te ontdekken. Scroll hier door het zomeraanbod van je favoriete studentenstad!

Beleuvenissen

De Beleuvenissen verzekeren je drie vrijdagen op rij een sfeervolle avond met muzikale optredens op de Leuvense pleinen. Op onder andere de Oude Markt, de Grote Markt en de Vismarkt komen artiesten het beste van zichzelf geven. Geniet gratis van de muziek van Novastar, Discobar Galaxie, Stoomboot en nog een hele hoop andere fijne namen!

Wanneer? 8, 15 en 22 juli // Waar? Op verschillende podia verspreid over de pleinen van Leuven // Prijs? Gratis!

https://www.hetgrootverlof.be/beleuvenissen/programma

M-idzomer

Het eigenzinnige cultuur- en muziekfestival in de tuin van Museum M is intussen een gevestigde waarde in Leuven. In samenwerking met Het Depot biedt het museum vier dagen lang een gezellige mix van muziek, dans, performance, film en expo. Kleppers op de affiche zijn onder andere Tourist LeMC, The Van Jets, Willow en Faces on TV.

Wanneer? 28 – 31 juli // Waar? In de tuin van Museum M // Prijs? 25-35 euro voor dagtickets in voorverkoop, 100 euro voor een combiticket

http://m-idzomer.be/

BAR|A|MUZE

Wist je dat Museum M in de zomer haar dakterras ombouwt tot een heuse cocktailbar met zicht op de Leuvense skyline? Vanaf 20:30 uur kan je er met een hapje en een drankje gezellig onderuit zakken in een van de loungezetels. Van donderdag tot zondag voorziet het museum een divers avondvullend programma. Met muziek, woord, comedy en funky dj-sets is er voor ieder wat wils.

Wanneer? 14 juli – 21 augustus (van donderdag- tot zondagavond) // Waar? Op het dakterras van Museum M // Prijs? De pop-up bar is vrij toegankelijk. Voor de optredens betaal je 7 euro.

http://baramuze.be/

Buitenverblijf

Het Hogeschoolplein transformeert de komende maanden tot een originele stadskamer in zomersetting. Het plein wordt een centrum van creativiteit en bijzondere activiteiten. Buitenverblijf zorgt voor veel muziek, films, een boekennamiddag en workshops yoga en tai chi.

Wanneer? 8 juli -14 augustus // Waar? Hogeschoolplein // Prijs? Gratis!

https://www.hetgrootverlof.be/buitenverblijf-

Zomerfilms

Een filmpje meepikken op het Hogeschoolplein, in het Stadspark of met zicht op het Arenbergkasteel? Cinema ZED en stad Leuven spelen deze zomer zeven films in openlucht op bijzondere locaties. Er staan niet alleen enkele avant-premières en documentaires  op het programma, maar je kan ook een live begeleide film of een inleiding door een filmmaker bijwonen. Gezelligheid gegarandeerd!

Wanneer? 9 juli -10 augustus, steeds om 22 uur // Waar? Zeven bijzondere locaties in Leuven // Prijs? Gratis!

http://www.zomerfilms.be/

Half Oogst

Het festival Half Oogst is een nieuwkomer in het Leuvense zomeraanbod. Het tweedaagse evenement staat volledig in het teken van dans en beweging. Bereid je voor op urban dancebattles, streetperformances, feestmuziek van De Jeugd van Tegenwoordig en een heerlijk ouderwets Bal Populaire.

Wanneer? 13 -14 augustus // Waar? Op verschillende locaties in Leuven // Prijs? Gratis!

https://www.hetgrootverlof.be/half-oogst/programma

HABITAT

In een volbloed studentenstad kan een zomerproject door en voor jongeren niet ontbreken. Het HABITAT-festival biedt een podium aan de creatieve jongerencultuur die leeft in Leuven. Op de grasvelden bij Alma III kan je een openluchttentoonstelling bezoeken, je dansbenen losgooien in het amfitheater, in gesprek gaan met andere jonge creatievelingen en nieuwe trendsetters in de muziekwereld ontmoeten.

Wanneer? 6 augustus // Waar? Alma III // Prijs? Gratis!

https://www.hetgrootverlof.be/habitat

Bekijk het volledige zomerprogramma op https://www.hetgrootverlof.be/.

Verdwazing als ultieme doel in Het Gelukzalige

“Stoel, kapstok, aquarium.” Het Gelukzalige mag dan wel ontstellend zonderling theater zijn, de eenvoud waarmee een van de personages het compacte universum uiteenzet, is in zekere zin geruststellend. In de nieuwe absurde voorstelling van het Nederlandse gezelschap De Mexicaanse Hond en de mannen van het Vlaamse Olympique Dramatique is identificatie met de bizarre figuren zo onmogelijk, dat je naar het stuk gaat kijken alsof het zich onder een stolp afspeelt. Net die afstand maakt Het Gelukzalige tot uniek en bevrijdend theater.

(c) Ben van Duin

Zigeunerfeest in de Dijledrek – Troje van Maarten Ketels

Het nieuwstedelijk is aan zijn laatste première van het seizoen toe. Het Leuvense huis geeft het slotwoord aan de jonge theatermaker en acteur Maarten Ketels, die zijn podium vond in de oude stookhal van Stella Artois in de Vaartkom. De bouwval is de scène voor Troje, een zoektocht naar vrijheid en een wereld zonder een bedorven vleesindustrie. Of gewoon naar een wereld zonder kak.

(c) Ellen Haesevoets

Het publiek wandelt benieuwd de vervallen hal binnen. Een muzikant in maatpak speelt viool en een levenloos paard – opgezet, namaak of van Trojaanse afkomst, de toeschouwers breken hun hoofd erover – hangt dreigend aan een ketting enkele meters boven de grond. Aan de ingang van de ruimte staat een antieke rode woonwagen te blinken, het symbolische Trojaanse paard in de voorstelling. Ketels zit met zijn twee trouwe viervoeters en een jachtgeweer voor zich uit te staren. Het publiek wordt van dekentjes en koptelefoons voorzien en meteen worden de frisse wind en het Leuvens avondgeruis ingeruild voor de zonderlinge zigeunerwereld.

Maarten Ketels integreerde in de Leuvense Roma-gemeenschap met zijn 19^e-eeuwse zigeunerwoonwagen als Trojaans paard, op zoek naar zijn ideale zelf, weg van het verdriet en de wanorde in onze hedendaagse samenleving. In Troje doet hij verslag van zijn vier maanden durende verblijf op het Leuvense zigeunerterrein, waar meisjes van zes leren autorijden en donkere Mercedessen koning van de weg zijn. Ketels gaat in gesprek met de stemmen in zijn hoofd, die zich druk maken over de afgave van PCB’s uit dunne plastieken bekertjes, en met de kleurrijke bewoners van Circus Maximus, het woonwagenpark van de zigeunergemeenschap. We ontmoeten Shrek, De Rozijn en enkele zigeunerkinderen, allemaal meesterlijk vertolkt door Ketels zelf in een kluchtig Frans.

Ketels’ eerste dagen in zijn nieuwe huis vullen zich met angst voor drugdealers en woede om de kak en Dijlemodder waar zijn honden lustig in rollen en zijn woonwagen in wegzakt. Na een tijdje maakt hij kennis met de Leuvense Roma en blijkt zijn achterdocht onterecht: zijn woonwagen wordt, zoals het een Trojaans paard betaamt, door de bewoners van de burcht de stad binnengereden. Ketels krijgt zakken vol eten aangeboden – donuts, bananen en vooral vele kilo’s spek – en viert Kerstmis op een wild volksfeest met liters bier en uitbundige muziek. De stookhal leent zich perfect voor de scènewissels: het stuk sleept mee, overtuigt en zet met enkele decorstukken vier maanden van afzondering, vertwijfeling, dronken feesten en ontmoetingen neer.

Troje stelt hoogmoedige vragen over vriendschap, de ultieme vorm van vrijheid en het geloof in God of de zwaartekracht, maar balanceert virtuoos tussen die psychologische thema’s en een aanstekelijk je-m’en-foutisme. Ketels is naast een geweldige performer ook een bijzondere theatermaker met een eigen toon en verhaal. De voorstelling vertelt in een gedurfde setting over een verdwaalde krijger, op zoek naar een ongebonden bestaan, die met ingenieuze humor de tragische ondergang van de genetisch gemanipuleerde banaan weet te relativeren.

Wat? Troje – Theater van en door Maarten Ketels // Wanneer? Vrijdag 27 en zaterdag 28 mei om 20 uur en zondag 29 mei om 15 uur // Waar? OPEK Leuven // Prijs? 14,40 euro met je Cultuurkaart // Meer info en tickets: http://www.nieuwstedelijk.be/home/troje

Bekijk hier een reportage van ROB TV over de voorstelling.

TIP: Bar & Bells

(c) Joris Snaet

Wat zou Leuven zijn zonder haar beiaard? Donderdag 19 mei viert je favoriete studentenstad ter ere van haar muzikale toren het feest van de beiaard en jij bepaalt welke hippe tunes dat feest zullen begeleiden.

Als je de stiekeme droom koestert om je foute schlagerliefde of je complete collectie K3-cd’s met de hele stad te delen, waag dan nu je kans. Op donderdag 19 mei zal de beiaardier van Leuven vanaf 19 uur al zijn talenten in de strijd gooien om jouw lievelingsnummer stijlvol over het Ladeuzeplein te laten galmen. Je kan beneden aan de centrale bibliotheek een glaasje drinken met de beiaarddeuntjes op de achtergrond of bovenop de bibliotheektoren samen met je lief, beste vriend, mama, of helemaal alleen – want ook dat is oké – genieten  van een fenomenaal uitzicht over ons lieve Leuven.

Wil je nog een laatste keer voor de examens en die thesisdeadline je dansbenen losgooien op de old school deuntjes van de beiaard? Zak dan op donderdag 19 mei vanaf 19 uur af naar het Ladeuzeplein en geniet van de grootste jukebox ter wereld!

• Nummers aanvragen kan met de beiaardapp of door te stemmen op www.jukebells.com.
• Inschrijven voor een van de drie torenbezoeken (19 mei om 19 uur, 20 uur en 21 uur) kan via http://forms.kuleuven.be/a0025/.
• Cultuurkaarthouders kunnen de toren gratis beklimmen, anderen betalen €5.
• Facebookevenement: https://www.facebook.com/events/1165990823431598/

TIP: Campustoneel speelt RUR

“De oude Rossum had geen greintje humor. Hij had een kwal met het brein van Socrates kunnen maken. Of een regenworm van wel vijftig meter. Maar de droogstoppel beperkte zich tot een doodnormaal gewerveld dier. Eerst een kunsthond. Dat gemankeerd kalf stierf na een paar dagen. Toch gaf Rossum niet op. Hij stortte zich op de schepping van de mens.”

Gisterenavond ging RUR, de nieuwste productie van het Leuvense Campustoneel, onder enthousiast applaus in première. Met een tekst van de Tsjechische auteur Karel Čapek creëert de ploeg een beroerend staaltje sciencefiction, dat bijna een eeuw na het ontstaan van Čapeks toneelstuk nog steeds een onrustwekkend toekomstbeeld schetst. De spelers verkennen de grenzen tussen robot en mens en laten zien hoe een Utopia met robots als werkkrachten gevaarlijk kan verkeren.

RUR speelt nog tot en met zaterdag 16 april in de Verbeeckzaal in STUK.

Tickets en info:

• http://campustoneel.be/rur/
• https://www.facebook.com/events/1678954032356846/

De hachelijke driehoek van Hedda Gabler

Een verveelde vrouw met een hart van steen en een zwakte voor drama. Een hele schare negentiende-eeuwse auteurs ging in het verleden met dat gegeven aan de slag, zo ook de Noorse toneelschrijver Henrik Ibsen in zijn Hedda Gabler. Regisseur Bart Meuleman bewerkt Ibsens tragedie tot een komisch stukje theater en laat het pathetische drama ver achter zich.

(c) Kurt Van der Elst

De scène geeft een beklemmende indruk: hoge betonnen wanden sluiten de personages af van de buitenwereld. Het decor oogt als een strakke moderne villa met zwembad, de thuis van de meedogenloze Hedda, op hoge hakken en in een los mannenhemd, en haar duffe echtgenoot, de naïeve professor Jürgen Tesman. Tesman bezorgde zijn vrouw het huis van haar dromen, maar het blijkt al snel dat Hedda niet te bevredigen valt. Met het ongelukkige huwelijkspaar en de relativerende vriend des huizes rechter Brack creëert Meuleman een driehoek om u tegen te zeggen.

De dodelijk verveelde burgervrouw hult zich ongenadig in leedvermaak en krijgt kleur in de vertolking door Ariane van Vliet. Van Vliet weigert ons een blik in haar hart en hoofd, maar zet een moedige prestatie neer als eersteklas helleveeg. Dat de afloop dramatisch zal zijn en Hedda onverbiddelijk, is al van het begin duidelijk. Van Vliet weet de doorzichtige plot echter toch pit te geven. Wanneer Hedda’s oude liefde Eilert Lövburg, op wie ze ooit nog een revolver richtte, in haar betonnen paleis opduikt, kan ze het niet laten om hem en de bedeesde en tragisch verliefde Thea Elvsted tegen elkaar uit te spelen. Een spel dat rampzalige gevolgen heeft.

De figuren krijgen niet veel bewegingsruimte – af en toe belandt iemand in het zwembad in het midden van de scène – en moeten hun statische spel staande houden in een op een kamerplant na leeg vertrek. Er verschijnen in de loop van de voorstelling enkele glazen sterke drank en een kommetje zoutjes, maar verder moeten de acteurs het zonder attributen stellen. Moeilijk voor de personages, maar hun beperkte vrijheid maakt ons als toeschouwers even nerveus als Hedda zelf. Hetzelfde effect brengt Willy Thomas teweeg als de vakidioot Jurgen Tesman. Thomas speelt groot, met momenten zelfs overdreven theatraal, maar de milde irritatie die hij opwekt, is net wat ons dichter bij Hedda’s wanhoop brengt en het stuk toch wat diepgang geeft.

Meulemans Hedda Gabler is charmant, plezierig en bij momenten heel erg grappig, maar laat Ibsens psychologisch potentieel net te veel links liggen en wordt daardoor een tikkeltje oppervlakkig. De destructieve Hedda wordt als zottin steeds meer in het belachelijke getrokken en verliest naar het einde van het stuk de gelaagdheid die de eerste scènes aankondigen. Meuleman slaagt er desondanks in om met een onverwoestbare klassieker niet in herhaling te vallen. Hij schrapte overbodige personages en investeerde in vermakelijke dialogen. Met een krachtig decor en een scherpe tekst hult Meulemans Hedda zich toch in “een waas van schoonheid”.

Wat? Hedda Gabler // Waar? 30CC – Schouwburg // Wanneer? Dinsdag 8 maart, 20.00 uur // Prijs? 12,60 – 14,40 euro met cultuurkaart

Hedda Gabler speelt op dinsdag 8 maart in Leuven en is nog op reis tot en met 25 maart.

Info en tickets: 
http://www.30cc.be/programma/theater/hedda-gabler.jsp
https://toneelhuis.be/nl/production/hedda-gabler

Een blik achter de schermen: https://vimeo.com/154654743

UUR KULtuur: Rosas – Verklärte Nacht

Wie laat zich niet af en toe graag eens omarmen door de liefde? Het hedendaagse dansgezelschap Rosas gaat in ‘Verklärte Nacht’ met dat verlangen aan de slag en speelt het uit tegen de onvermijdelijke twijfel. Geïnspireerd door een gedicht van Richard Dehmel en een laatromantische compositie van Schönberg, haalt Anne Teresa De Keersmaeker weer het beste in haar dansers naar boven.

(c) A. Van Aerschot

In Dehmels gedicht biecht een vrouw aan haar geliefde op dat ze zwanger is van een andere man. We ontmoeten de vrouw en haar minnaar terwijl ze zonder muzikale begeleiding over het kale podium bewegen. Door de hoge ramen, die uitkijken op het binnenplein van STUK, valt de nacht naar binnen. De vrouw blijft alleen achter in het vale spotlicht en vat vervolgens aarzelend een verhalend duet aan met haar man, die in het eerste deel van het stuk bijzonder weinig van zichzelf prijsgeeft.

Wanneer de dansers het eigenlijke duet beginnen, wordt het onheilspellende muziekstuk van Schönberg ingezet. De compositie is even narratief als de choreografie en verleent de repetitie en synchronie een voor Rosas kenmerkende kracht en dynamiek. De dansers vertrekken van klassieke bewegingen, maar creëren met losse heupen, diagonale lijnen en gecontroleerde pauzes een bijzondere eigenheid.

Het dubbelspel is een vertwijfelde ontmoeting tussen twee individuen die elkaar even verloren zijn. De herhaling in de dans laat zien hoe de personages proberen terug te grijpen naar iets wat vertrouwd is, maar eigenlijk niet meer kan. De bewegingen van de mannelijke danser gaan soms verloren in zijn maatpak, waardoor het geheel af en toe zijn sterkte verliest. Het verhaal raakt zijn geloofwaardigheid echter nooit kwijt: de man ondersteunt, draagt en vangt op, maar moet ook telkens weer loslaten. Het is een verhaal van neervallen en weer rechtspringen, dat de schuldvraag aanhaalt, maar niet beantwoordt.

Schönbergs compositie is een dankbaar kader. Haar expressiviteit schraagt de plot en laat de emoties die de dansers uitdrukken stevig doordringen. Naarmate de onrust in de muziek tot bedaren komt, vinden ook de dansers hun harmonie terug. De aanrakingen worden warmer, de dans bedachtzamer. In dit korte maar intense duet legt De Keersmaeker het grillige, maar duurzame beminnen bloot.  De liefde, en de schoonheid van de twijfel.

Wat? UURKULtuur Rosas – Verklärte Nacht // Wanneer? Woensdag 9 december (21 uur) // Waar? STUK

De grenzen van de kunst

Een toneelstuk kan bevestigen en geruststellen, maar net zo goed in vraag stellen en ontwrichten. Wat is de taak van kunst en welke rol speelt de waarheid daarin? In deze productie van Het nieuwstedelijk kiest regisseur Stijn Devillé voor de confrontatie.

(c) Freek Verdonckt

Leni & Susan zet twee intrigerende figuren uit de geschiedenis op de planken en construeert een ontmoeting die in werkelijkheid nooit heeft plaatsgevonden. Leni Riefenstahl, de Duiste cineaste die de propagandafilms voor Hitler verzorgde, wordt op haar 96^e uitgenodigd door TIME-magazine op een feestelijke bijeenkomst voor alle gezichten die ooit de cover van het tijdschrift haalden. Een andere genodigde is Susan Sontag, Amerikaanse schrijfster en filosofe met de reputatie van medogenloze critica. Leni wordt vertolkt door de onvermoeibare Chris Lomme, terwijl Simone Milsdochter de rol van Susan op zich neemt.

Het contrast tussen beide vrouwen kon niet groter zijn: Riefenstahl werd 101 en belichaamde zo de vitaliteit en kracht die niet alleen haar films in opdracht van het naziregime uitademden, maar die ook in haar foto’s van de Nuba volkeren in Soedan terugkeerden. Die foto’s werden door Sontag genadeloos de grond ingeboord als een vorm van “fascinerend fascisme”, een beschuldiging die de fotografe en haar werk de rest van haar leven zou tekenen. Sontag ging meermaals het gevecht met kanker aan en schreef vlijmscherpe essays over seksualiteit, politiek en kunst. Voor de joodse schrijfster moest kunst haar krachtige stem gebruiken om de waarheid ter discussie te stellen en politieke en maatschappelijke kwesties aan te kaarten. Volgens Riefenstahl had kunst echter niets met politiek te maken: “Bij opperste vormen van schoonheid moet de moraal zich terugtrekken.” Tot een dialoog tussen beide vrouwen is het uiteindelijk nooit gekomen, maar Leni & Susan laat zien tot wat voor vuurwerk dat geleid zou hebben.

Het stuk gaat van start als een verhaal gesitueerd in het verleden. Naarmate de voorstelling vordert, ruilen de vrouwen de derde persoon in voor de ik-vorm en gaan ze het steeds meer over zichzelf in het nu hebben. De morele vraagstukken van de 20^e eeuw kruipen almaar dichter naar het publiek toe: ook vandaag zijn goed en slecht niet altijd van elkaar te onderscheiden. Het is een voorstelling van contrasten: de onverwoestbare jeugdigheid in het lijf van Riefenstahl – Lomme zwaait met haar 76 jaar ook nog behoorlijk met haar benen in het rond – tegenover de lichamelijke aftakeling en imperfectie van Sontag, het wijze in gevecht met het zuivere, het ware als tegenpool van het schone. Elke tegenstelling wordt bevraagd en uitgediept.

Lomme en Milsdochter brengen intense filosofische monologen, zonder oordeel of verdediging. Riefenstahl wordt neergezet als een vrouw met ambitie en een onvoorwaardelijke liefde voor schoonheid die het gevecht tussen goed en fout overstijgt. Sontag raakt steeds meer vertwijfeld door haar eigen reflecties, die uitmonden in een intelligente stream of consciousness begeleid door videobeelden van de Leuvense kunstenaar Walter Verdin. Het stuk biedt geen antwoord op het eeuwige dilemma tussen kunst en politiek, maar schetst een fascinerend beeld van twee vrouwen die hoe dan ook gehoord wilden worden. Inhoudelijk pittig theater dat aan het denken zet.

Je kan Leni & Susan nog tot en met zondag 1 november gaan bekijken in OPEK.

Leni & Susan, Braakland/ZheBilding // Woe 28/10/15 om 20:00, Do 29/10/15 om 12:30, Vrij 30/10/15 om 20:00, Za 31/10/15 om 20:00, Zo 01/11/15 om 15:00 // OPEK (Het Nieuwstedelijk)
Tickets en info: OPEK
Trailer: https://vimeo.com/112265764

Limburgs dierbaar oord

(c) Stephan Vanfleteren

‘Wij zijn waar de aarde heuvelt / waar het vlakke land gaat plooien.’

Wij, dat is Limburg, de thuisbasis van Toneelgroep Maastricht en het thema van de voorstelling Waar het vlakke land gaat plooien, gisteren te gast in OPEK. Een Nederlands- Limburgse man is samen met zijn zwangere Belgisch-Limburgse vriendin zijn geboortegrond ontvlucht na de sluiting van de mijnen, vastbesloten om die zwarte geschiedenis uit te wissen. Een moeder die op sterven ligt, onderbreekt het feestgedruis in Berlijn en dwingt de uitgeweken jongeman tot een woelige roadtrip terug naar Heerlen en een verleden dat hij diep in de mijnschachten had achtergelaten.

Sinds januari 2015 staan Servé Hermans en Michel Sluysmans aan het artisitieke roer van Toneelgroep Maastricht. Waar het vlakke land gaat plooien is hun eerste productie en geeft meteen hun visie weer: het gezelschap is lokaal verankerd, maar moet tegelijk ook universeel aanspreken. Hoewel deze voorstelling over het glooiende Limburg gaat, kan elke toeschouwer in ons Limburg zijn eigen thuis herkennen. Dichter dan een Limburgs lief kom ik niet bij het Limburggevoel in de buurt, maar ik kon me toch vinden in het verhaal over die eeuwige cirkel van vertrekken en steeds opnieuw thuiskomen. Jibbe Willems zorgde voor de tekst en wist het stuk luchtig te houden met een gezonde portie ironie. Net voor het geheel platvloers wordt, raakt de tekst echter de poëtische snaar: de grens tussen humor en ontroering wordt naar het einde toe steeds vager. Acteurs Joke Emmers en Servé Hermans zetten zo krachtig teksttheater neer en worden daarin muzikaal bijgestaan door de liveband HET ZUIdEN.

‘Alles, Alles geht vorbei, doch wir sind uns treu.’

Niet alleen de vier muzikanten van HET ZUIdEN zorgen voor muziek, het gezelschap bracht ook een sopraan mee, die de rol van de moeder op zich neemt. Terwijl ze aardappelen schilt en voor haar zoon een steeds levendigere herinnering wordt, zingt Lies Verholle met haar hoogste noten het Limburgse volkslied. Later wagen alle spelers zich gezamenlijk aan een ingetogen versie van Gorki’s Lieve Kleine Piranha, een  gepast eerbetoon dat voor de Belgische toeschouwers de suggestie van een warme thuis alleen maar versterkt. Ook de appelwangetjes en het ongedwongen spel van Joke Emmers – het woord guitig is voor haar uitgevonden – verspreidt een vertrouwde gloed in de zaal.

Gedurende het grootste deel van het stuk rijdt het koppel met een razende snelheid over de Autobahn, steeds meer opgejaagd door herinneringen die ze dachten uitgeveegd te hebben. De voorstelling zelf houdt een even moordend tempo aan, wat de acteurs soms verhindert om de poëtische tekstblokken met voldoende diepgang te brengen. Het publiek kan dankbaar uitbollen in de muzikale intermezzo’s, waar het de kans krijgt om voorbij de taalgrapjes en zwangerschapskwaaltjes van de personages te kijken en de boodschap van de voorstelling te begrijpen: je kan proberen je verleden te ontvluchten, maar je geboorteland draag je altijd met je mee.

‘Al lukt het je je wortels af te kappen / als je van Limburg bent / groei je nergens weer opnieuw.’

Waar het vlakke land gaat plooien, Toneelgroep Maastricht // Woe 14 oktober 2015 // OPEK (Het nieuwstedelijk)
Trailer: https://www.youtube.com/watch?v=oXbPiuIt5Hw
De voorstelling is nog tot en met 22 november te bekijken in verschillende schouwburgen in België en Nederland.
http://www.toneelgroepmaastricht.nl/voorstelling/waar_het_vlakke_land_gaat_plooien