UUR KULTUUR: er zit meer in een Geel Hesje dan je denkt

Of liever: er zit meer achter zo’n geel hesje dan je denkt. Het nieuwstedelijk neemt ons in de voorstelling Geel Hesje mee naar de burgerprotesten van de Gilets Jaunes in Luik van zo’n twee jaar terug. We leren het verhaal kennen van voor- én tegenstanders en zo levert Het nieuwstedelijk een interessante kijk op de mens in opstand. Een ode aan de anarchie, een waarschuwing ertegen of iets ertussenin? We ontdekten het virtueel samen tijdens het UUR KULTUUR op woensdag 9 december.

Samen naar het theater gaan is helaas nog niet mogelijk. En live theater aan zich is zo 2019. De theaterfanaten onder ons hebben het dan ook lang met online opnames van oudere voorstellingen moeten stellen. Maar toen kwam Het nieuwstedelijk met hun livestream van Geel Hesje. Een livestream als the best of both worlds; helemaal corona-proof (want je moet zelfs uw zetel niet uit), terwijl er toch live wordt gespeeld. In een lege zaal welteverstaan, waar je doorheen één van de vijf camera’s soms een blik van opvangt. Het blijft een apart zicht in deze aparte tijden, in de eerste plaats voor de acteurs zelf. Technisch verliep het niet altijd even vlot, toch brachten ze met overtuiging de Gilets Jaunes tot in onze huiskamers.

In Geel Hesje maken we kennis met vier personages die in een soort netwerk narratief ongewild met elkaar verbonden raken. Ze leiden allen verschillende levens en hebben verschillende overtuigingen, toch raken ze door een samenloop van omstandigheden met elkaar verzeild en moeten ze leren naar elkaar te luisteren en elkaar te vertrouwen. Al is dat gezien die omstandigheden niet zo simpel. We bevinden ons op de Gilets Jaunes protesten in Luik, waar de sfeer extra grillig wordt wanneer een vrachtwagenchauffeur met haar veertigtonner per ongeluk één van de demonstranten overrijdt en vluchtmisdrijf pleegt, nadat de demonstrant in kwestie op haar motorkap was geklommen en met een moersleutel de voorruit insloeg. Meteen wordt duidelijk dat in dit verhaal (wat overigens echt gebeurd is) vriend en vijand maar moeilijk uit elkaar te halen zijn. De achtervolging wordt ingezet door twee andere demonstranten en de drie stranden uiteindelijk samen op een parking ergens in een buitenwijk. De situatie krijgt de vorm van een ware mexican standoff, want de Politie contacteren betekent ook jezelf opgeven. In zo’n situatie is er niet langer sprake van winnaars of verliezers.

Uit angst een keuze te maken, raken de drie aan de praat. Al loopt dat aanvankelijk niet erg vlot -wat geen wonder is- aangezien twee van de drie elkaar met pepperspray te lijf gaan en gretig elkaars gsm’s kapot trappen. Maar gaandeweg krijgen ze begrip voor elkaar en elkaars situatie. Misschien blijken ze toch niet zo verschillend als eerst gedacht. Ze zien zichzelf weerspiegeld in elkaars geldproblemen en de tevergeefse pogingen om voor hun dierbaren te kunnen zorgen. Dat de éne kiest voor protest terwijl de andere kiest om te blijven werken, is niets meer en niets minder dan een keuze. Maar hoeveel keuzevrijheid hebben we werkelijk, wanneer zowel de werkenden als de demonstranten uiteindelijk hetzelfde noodlot ervaren?

De situatie raakt nog gecompliceerder wanneer een agent –niet ontoevallig de zoon van één van de demonstranten- op het toneel verschijnt. Ook hij geeft zijn kijk op de situatie. Ook hij wint het begrip van de anderen én van de kijker. Hun verhaal eindigt met de komst van een heel politiecorps. Uiteindelijk heeft iedereen verloren.

In Geel Hesje geeft Het nieuwstedelijk de gele hesjes een gezicht, een verhaal en verheft hen zo tot meer dan anarchistische helden of brokkenmakers. Maar ook de tegenpartij en hun verhaal wordt niet vergeten, want het leven is niet onder te verdelen in zwart of wit. Ergens zijn we allemaal een geel hesje en ergens ook niet.

UUR KULTUUR: Geel Hesje (livestream) van Het nieuwstedelijk. Gespeeld en live uitgezonden op woensdag 9 december 2020 om 20u15. Gratis voor cultuurkaarthouders.

Theater en dans vanuit je kot: onze (gratis) aanraders voor deze week

Oké, we geven het toe: theater en dans zijn maar een fractie van zichzelf zonder de pluizige stoelen van de schouwburg, de zweem van zorgeloosheid waarin je even mag vertoeven en de verbondenheid die je ervaart bij elk lachje en applaus van de toeschouwers om je heen. Maar ook tijdens lockdown 2 zitten de cultuurhuizen niet stil en blijven ze ons online entertainen, met livestreams van nieuwe creaties én opnames van oude producties. Hier alvast enkele tips voor de komende week, de meeste helemaal gratis.

Magisch minimalisme

Het aantal vijfsterrenrecensies voor het oeuvre van Anne Teresa De Keesmaeker en Rosas is na al die jaren te klein voor één pagina, maar het meeste furore maakten ze op internationaal niveau misschien wel in 1998 met Drumming. Een herneming van de voorstelling stond net op het programma in de Muntschouwburg, maar gaat nu noodgedwongen online. Als ode aan minimalistisch componist Steve Reich fragmenteren de dansers een motief in meerdere bewegingen, met subtiele afwijkingen van het ritme. Ze laten zich leiden door de houten en metalen percussie-instrumenten van het ensemble Ictus, in kostuums van Dries Van Noten. Een “draaikolk van levensenergie” om je even in te verliezen én een unieke kans om deze topvoorstelling mee te maken alsof je op de eerste rij zat.

Drumming (Anne Teresa De Keersmaeker / Rosas & Ictus)
Gratis livestream, vrijdag 30 oktober en zaterdag 31 oktober om 20:00

Voyeurisme voor gevorderden

De prijs voor het origineelste online theaterconcept gaat ongetwijfeld naar SKaGeN. Tijdens de eerste lockdown pakten ze uit met WatchApp #1, een virtuele dialoog tussen onbekenden die je kon volgen via een WhatsAppgroep, om drie weken lang vol spanning te wachten op elke nieuwe wending in hun prille band. Deze maand volgt de sequel WatchApp #2, waarin ze de ontmoetingen tussen personages Emmi en Leo naar een hoger niveau tillen met Instagram Live-sessies. Of het de hype waard is? Geen idee, maar spannendere notifications dan de mails met videoboodschappen van Luc Sels zijn het sowieso.

WatchApp #1 en #2: Emmi en Leo (SKaGeN)
Tickets voor de herneming van deel 1 van de voorstelling zijn via SKaGeN te verkrijgen tot 1 november. Deel 2 gaat van start op 18 november, met kortingen voor alle cultuurkaarthouders die een ticket kopen via 30CC.

Klimaatzaak met ambitie

Tussen het eindeloze doomscrollen door de coronacijfers zou je haast gaan vergeten dat er nog andere grafieken dramatisch de hoogte in schieten: die van de klimaatverandering bijvoorbeeld. Theatermakers Anoek Nuyens en Rebekka de Wit – de laatste ken je misschien als columnist in De Standaard Weekblad – lieten zich voor hun nieuwste voorstelling inspireren door de Nederlandse ngo Milieudefensie, die via een rechtszaak oliegigant Shell wil dwingen om eindelijk hun verantwoordelijkheid te nemen. Maar hoe begin je daaraan als niemand zich eerder op dat gladde juridische ijs heeft gewaagd? Heeft het zin om als individu mee te doen aan vegan November en goedkope Ryanairtickets uit je leven te bannen wanneer bedrijven op wereldschaal hun voeten vegen aan het klimaat? Een voorstelling die geen activistisch pamflet belooft, maar wel een reflectie over de macht van woorden als je een doel wil bereiken.

Normaal gezien zou de voorstelling op 10 november te gast zijn geweest in 30CC. Maar omdat de coronamaatregelen ook in Nederland de cultuursector treffen, bieden de makers de voorstelling gratis online aan. Leuk extraatje: elke voorstelling wordt ingeleid met live debatten over milieuactivisme, maatschappelijk engagement in het theater en de relatie tussen kunst en de klimaatcrisis.

De zaak Shell (Anoek Nuyens & Rebekka de Wit / Frascati)
Gratis livestream om 19:30 uur, van 3 t.e.m. 6 november

Netflix voor theaterfans

Nog steeds honger naar meer? In maart gooiden verschillende theaterhuizen en -gezelschappen hun eigen archieven al open voor het grote publiek. Het Antwerpse Toneelhuis doopte zichzelf om tot Huistoneel en pakte naast captaties van voorstellingen ook uit met tekstperformances en korte documentaires over de making of van eerder werk. Ook NTGent bundelde heel wat indrukwekkend beeldmateriaal op NTGent On Tape. Literatuurfans kunnen dan weer genieten van legendarische performances van Hugo Claus en Herman De Coninck – of als het iets recenter mag: Saint Amour van februari dit jaar – op de website van Behoud De Begeerte. Allemaal gratis? Absoluut.

Daughters of the witches you couldn’t burn

Een kleurrijke canon van activistische teksten die tot leven komt in de monden van een even kleurrijke groep jongeren. Passing the Bechdel Test van fABULEUS en Jan Martens balanceert tussen de puurheid van een toneelrepetitie in mijn middelbare school en de vurigheid van een open mic night in een queer café. Het resultaat is meer dan overtuigend. Als hommage aan revolutionaire stemmen, maar vooral als seismograaf van de grilligheid waarmee je ontdekt wie je bent.

De titel Passing the Bechdel Test leest als een manifest. De test in kwestie ontstond als uit de hand gelopen grap van cartooniste Alison Bechdel, om de teleurstellende representatie van vrouwen in fictie aan te kaarten. In een van haar graphic novels verzucht een meisje dat ze enkel nog tijd wil investeren in films waarin twee vrouwelijke personages bij hun naam genoemd worden én met elkaar spreken over iets anders dan een man. Een extreem lage standaard, waaraan alsnog maar liefst 43 procent van de films niet voldoet. Waar ga je dan als tiener op zoek naar rolmodellen, als elk geloofwaardig script ontbreekt?

Nog moeilijker wordt het als je geaardheid en/of genderidentiteit afwijkt van de norm, en in de bestaande scripts niet eens aan bod komt. De culturele iconen waarin je jezelf kan herkennen zijn dan zo goed als onvindbaar. De ideale aanleiding voor fABULEUS en choreograaf Jan Martens om queer jongeren van vandaag rechtstreeks te laten kennismaken met hun pioniers. Ze zochten en vonden 13 tieners die zichzelf herkenden in de thematiek en lieten hen aan de slag gaan met een canon van feministische, LGBTQ-activistische en antiracistische essays, speeches en TED-talks. Van pioniers zoals Virginia Woolf en Audre Lorde tot hedendaagse iconen zoals Rebecca Solnit en Maggie Nelson. Een mooie selectie, zij het dat ze pas écht eclectisch was geweest met wat meer aandacht voor online activisme zoals generatie Z het kent.

Als op een klasfoto – compleet met wankele klapstoeltjes – zitten ze op een rij en citeren ze non-stop uit dat tekstmateriaal. Soms puberaal onvolmaakt, soms ontroerend matuur, maar altijd met voelbaar respect voor hun eigenheid. Ze dragen hun vertrouwde kleren, zetten hun dictielessen even aan de kant en er is geen theatertechnicus in zicht om de muziek en video’s op te starten. Je wil bijna schreeuwen dat ze het Word-document waarin ze zinnetje per zinnetje al typend zichzelf introduceren godverdomme eens opslaan. Theater gereduceerd tot zijn absolute nulpunt, zo lijkt het. 

Of toch niet? Op elke oprechte getuigenis volgt wel een ironische kwinkslag (“ik ben 8 maanden zwanger!”) die meteen doorprikt hoe je in je hoofd een bepaald beeld creëerde van elke performer op basis van hun uitspraken. Je voelt jezelf bijna een voyeur door die autobiografische blik, want eerder dan individuen zijn ze vooral schakels in één gemeenschappelijk verhaal van vechten en jezelf blootgeven. Dat constante spel met zijn en niet zijn bereikt een hoogtepunt in een knap re-enactment van een lezing van fotografe Catherine Opie. Elk om de beurt vertellen ze over haar portretten van de queer community van Los Angeles alsof ze zelf achter de camera stonden. 

Dat we de voorstelling twee jaar na première zien, geeft het geheel een interessante extra dimensie. De speech van Kamala Harris in de zaak-Kavanaugh die zo’n prominente plek inneemt in de voorstelling? Aged very well. En zijn ze nog wel dezelfde onzekere jongeren? Ongetwijfeld hebben ze een enorm groeiproces doorlopen in vergelijking met hoe ze twee jaar geleden op het podium stonden, en dat idee is even hartverwarmend als de voorstelling zelf.

Is de overdaad van redelijk abstracte citaten na een tijdje niet too much om te blijven volgen, in een performance die een dikke twee uur duurt? Misschien. Maar het weerspiegelt de gulzigheid waarmee jongeren hun identiteit ontdekken, alsof je per ongeluk de autoplay hebt laten aanstaan bij een eindeloze stroom coming-outvideo’s. En hun activisme zou niet meer hetzelfde zijn in een voorgesneden kant-en-klaarversie. Het mag je bewust maken van je onvermogen om alles te bevatten, tegen het ongemakkelijke aanschurken, huiswerk meegeven. Wat ook letterlijk gebeurt: wanneer je de zaal verlaat, krijg je een folder met alle teksten en performances waaruit de gebruikte citaten ontsproten zijn.

Passing the Bechdel test is een goudeerlijke, begeesterde en hoopgevende bloemlezing met het hart op de tong én op de juiste plaats. Je wordt ondergedompeld in een utopie die in al haar directheid initieel misschien wat koudwatervrees inboezemt. Maar eens je er even in hebt mogen rondzwemmen, wil je er nooit meer uit.

Voorlaatste reprise van Passing the Bechdel Test (fABULEUS & Jan Martens). Gezien op vrijdag 23 oktober in OPEK.

UUR KULTUUR met Stijn Devillé: Als twee verloren regendruppels

Een man en een vrouw verliezen hun dochter. Een stom ongeval. Het overkwam theatermaker Stijn Devillé en zijn vrouw Els Theunis net niet. In Gesprek met de regen zet Devillé die bijna-doodervaring van zijn dochter om in een zielenroerselende voorstelling. Met je cultuurkaart kon je Gesprek met de regen vorige week tijdens UUR KULTUUR gratis gaan bewonderen.

Tom Van Bauwel en Sara Vertongen © Katrijn Van Giel

Stijn Devillé van Het nieuwstedelijk is gekend voor politieke thrillers als Hitler is dood en de trilogie Hebzucht, Angst, Hoop. Met Gesprek met de regen brengt hij voor het eerst een persoonlijk verhaal. Devillé vond zijn dochter zo’n tien jaar geleden bewusteloos onderaan de trap. Even leek het einde nabij, maar de toen zesjarige Lena kwam de val te boven.

Acteurs Tom Van Bauwel en Sara Vertongen vertalen op ontroerende wijze het verlies waar Devillé voor vreesde. Het rouwend paar Adam en Nikki vlucht enkele maanden na de dood van hun dochter Hanna naar Singapore. Terwijl Nikki zich stort op haar nieuwe job als CEO, dwaalt haar man doelloos door de metropool. In de warme moessonregens vindt hij troost.

Adams monoloog meandert in een dialoog met de regen, zijn dochter. Hanna’s stem weerklinkt uit het niets en haar antwoorden regenen letterlijk neer op het podium. PAPA. WIJ. SAMEN. De woorden worden geprint door de regenprinter die de KU Leuven voor Het nieuwstedelijk ontwierp. De woorden verdwijnen even snel als ze verschijnen. Een gladde houvast die je moet leren loslaten. Verbazend mooi is het hoe een machine je een krop in de keel kan geven.

Als twee verloren regendruppels op een raam proberen Adam en zijn vrouw elkaar terug te vinden. Ze lijken echter steeds verder van elkaar te vloeien. Van Bauwel en Vertongen zijn één met hun personages. Het intense verdriet door een verloren kind bekruipt je tot op je theaterstoel.

Gesprek met de regen ⃒ Het nieuwstedelijk ⃒ OPEK ⃒ UUR KULTUUR | Gratis met cultuurkaart ⃒ Woensdag 19 februari 2020 ⃒ https://www.kuleuven.be/cultuur/uurkultuur/20200219_gesprekmetderegen

Door een roze bril

Zwarte humor door een roze bril, CampusToneel bewijst dat het kan. Rechercheurs Frank en Eddie werken samen met hun stagiair Freddie aan de zaak Blank. Ze hebben alledrie het charisma van een schotelvod, maar moeten wel een moordmysterie oplossen. Dat moorverhaal is quasi bijzaak in het theaterstuk dat CampusToneel brengt. Het echte drama huist in de vrouw des huizes: Adel Blank.

© Jules Peremans

Abel Blank is een kakmadam die het een beetje hoog in haar bol heeft. Ze behandelt de mensen van wie ze houdt als huisslaafjes omdat ze zelf een assepoesterverleden heeft. Haar huisgenoten hebben één gemeenschappelijk doel: geduldig wachten tot mevrouw sterft en ervandoor gaan met de erfenis. Dat blijkt moeilijker dan gedacht voor een gebroken familie, waarvan iedereen aan het stockholmsyndroom[1] lijdt.

Hoofdzaken tot details reduceren en de achtergrond tot hoofdpersonage maken: het is weinigen gegeven. Regisseurs Lindsy Desmet en Flavie Lindemans zijn er wonderwel in geslaagd. Het roze barbiehuis van de familie Blank en de blauw-oranje arm der wet stralen meer leven uit dan de personages zelf. Het spannendste waar de Adel en haar gevolg zich mee bezig houden zijn: snorren passen en oefenen op het gebruik van de bel. Elke acteur slaagt erin om de dagdagelijkse sleur om te toveren tot een groot drama. Adel Blank  is een ode aan de theatraliteit. Los erover en daarom geniaal grappig.

© Jules Peremans

Campustoneel speelt Adel Blank| 20-24 maart 2019 | STUK Verbeeckzaal | 5 euro voor cultuurkaarthouders|  Meer info of interesse in andere voorstellingen?  Klik hier voor de website

 

[1] Meer weten? Het stockholmsyndroom is het psychologisch verschijnsel dat soms optreedt tijdens een gijzeling. Het verschijnsel houdt in dat de gegijzelde sympathie voor de gijzelnemer krijgt.

Samen naar Rusland met ‘Den Beer heeft mij gezien’

Sien Eggers, Sofie Palmers en Jessa Wildemeersch zette maandagavond een leuke prestatie neer in de schouwburg van Leuven. Deze drie actrices, die al eerder samenwerkten voor L’etude (nu slaat de chaos toe) wilden een stuk maken over ‘De Drie Zusters’ van Tsjechov.

Het trio wou het stuk zelf echter niet spelen, want Sien Eggers is echt wel te oud om een zus te spelen zegt ze zelf. Eerder gingen ze op zoek naar de drie zusters. Ze trokken naar Rusland om zich te verdiepen in het hedendaags Rusland en in wat er zou gebeurd zijn mochten de drie zusters wél naar Moskou zijn gegaan.

– Koen Broos

We zien op het podium een fraaie opstelling van doorschijnende doeken en hier en daar een bed, een tafel, wat stoelen, … De drie actrices komen op in zijde broeken. Ze zijn net toegekomen in Sint-Petersburg en starten met hun reis. Het podium blijkt al snel een ‘lelijke Airbnb’ te zijn waarvan het dopje van het bad zelfs ontbreekt. De drie zitten samen om te plannen wat ze zullen doen.

Een komische bende met elk een eigen karaktertje, besluit om de stad in te trekken en met ‘de Rus’ te gaan praten. Jessa, de enthousiaste en plannende; Sofie, de iets pessimistischere die het allemaal wat druk vindt en Sien, die uiteindelijk gewoon niets liever wilt dan een bad en wat terrasjes, tonen ons hun verhaal in Sint-Petersburg.

Het stuk bevat een hele boel komische aspecten en we zien weer hoe grappig Sien Eggers wel niet kan zijn. Anderzijds zit het esthetisch heel mooi in elkaar door het gebruik van zelfgemaakte videobeelden geprojecteerd op de doeken. De creativiteit qua decor toont zich mooi in de projectie van saunabeelden achter troebele glazen (als van een sauna). Bij het opengaan van de deuren komen de actrices dan in hun badhanddoek gehuld op het bankje zitten.

Het is vanaf de badhanddoekscène dat het stuk meer vorm krijgt, dat de drie vrouwen één voor één een crisis krijgen over het drukke leven, over de onbepaaldheid, over het tijdverdrijf, … Ze tonen ons hoe ze op zoek gaan naar de drie zusters, die ze echt niet willen spelen, maar hoe ze meer en meer (onuitgesproken) de zusters in zichzelf vinden. Hoe meer ze streven naar het ‘niet-eindigen als de drie zusters’, hoe sneller ze toch in de rollen tuimelen. Het stuk leek dan ook lang nergens specifiek over te gaan en zag er wat rommelig uit, wat het uiteindelijk net zo typisch ‘de drie zusters’ maakte.

– Koen Broos

We zagen een komische doch inhoudsvolle prestatie van ‘de drie collega’s’ of ‘de drie vriendinnen’ met als hoogtepunt een uitbarsting van Jessa waarbij ze op stelten gaat lopen en doordraait als een gekke Russische vrouw met een hoed van bont en een grote hoepelrok. Misschien hadden we liever nog wat meer van deze ‘door het dolle heen’ scènes gezien, maar misschien had dat aan de ‘moment suprême’ ook wat afgedaan…

In ieder geval is hun doel geslaagd: ze reizen naar Moskou en we zagen de drie zusters in een hedendaagse Russische grootstad, al was het maar Sint-Petersburg.

11/03/2019 – Sien Eggers, Sofie Palmers en Jessa Wildemeersch – Den beer heeft mij gezien – Schouwburg 30cc

‘Hamlet’, de driehoeksverhouding

Lisaboa Houbrechts en Kuiperskaai brengen een uitzinnige versie van Hamlet op de scène, een voorstelling van uitersten. Maar is het daadwerkelijk een versie waarin de vrouw centraal staat, zoals vurig wordt beloofd?  

Hoeveel keren zou Hamlet reeds als toneelstuk opgevoerd zijn geweest? Vijfduizend keer? Tienduizend? Vijftigduizend? Het antwoord is ook mij onbekend. Veel theatermakers kiezen bewust voor een klassieke interpretatie en vertolking, want Shakespeare wist wat hij deed. Dat in zijn stukken de rol van de vrouw meestal beperkt en stereotiep is, kan men de man moeilijk kwalijk nemen, want zo werd de vrouw nu eenmaal daadwerkelijk behandeld in de zestiende eeuw. Ook in veel moderne opvoeringen van Shakespeare, en meer specifiek Hamlet, blijft de rol van de vrouw dan ook beperkt.

Lisaboa Houbrechts, echter, durft wel aan de koning der tragedie te komen, en wierp naar eigen zeggen een “feministische blik op Shakespeare”. In samenwerking met haar eigen theatercollectief Kuiperskaai maakte ze een Hamlet waarin de rol van de vrouw centraal staat.

Foto: Sofie Silbermann

In deze Hamlet is het niet de geest van zijn overleden vader die Hamlet gek maakt, maar de ziel van zijn getormenteerde moeder. De openingsscène lijkt alvast veelbelovend. Grace Ellen Barkey -in de rol van Hamlet’s moeder Gertrude- komt als eerste de scène op en baant zich krampachtig dansend, vallend, een weg naar voren. Ook heeft zij het eerste woord, een duidelijk contrast met het origineel waarin koningin Gertrude vooral veel mag zwijgen. “Ik had geen keuze”, verklaart ze verdedigend. Meteen na de dood van haar man is ze met diens broer (en moordenaar) Claudius getrouwd, de nieuwe koning.

“Ik moest het doen in het belang van mijn volk.”

Hamlet heeft geen oor voor de woorden van zijn moeder en beschuldigt haar van samenzwering en overspeligheid. Het is niet zozeer de dood van zijn vader maar vooral het geveinsde overspel dat Hamlet’s wraak voedt. Het is deze moeilijke moeder-zoon relatie die de voorstelling verder laat kabbelen.

Het resultaat is een bewerking waarin minder ruimte is voor Hamlet zelf, maar vooral de verhoudingen met de vrouwen uit zijn leven op de spits worden gedreven. Ook Ophelia, Hamlets geliefde, moet het uiteindelijk ontgelden. Door wraak verblind en wantrouwig tegenover elke vrouw, wijst hij Ophelia kordaat af. Daar ontspint zich uiteindelijk het werkelijke drama: de enige twee mensen die hem liefhebben worden zonder pardon weggejaagd. De klassieke vader-zoon relatie maakt hier dus plaats voor een driehoeksverhouding Hamlet – Gertrude – Ophelia, met inderdaad meer aandacht en repliek voor de vrouwen. Maar is dat genoeg om van een “feministische Hamlet” te kunnen spreken?

Het spel is uitzinnig, sensueel en soms ronduit platvloers. Houbrechts deinst niet terug voor wat blote borst en open benen. Een voorbeeld hiervan is de scène waarin Hamlet zijn moeder haar geilheid en trouweloosheid verwijt, om zich dan zelf wellustig tussen haar benen te begeven. Interessant om te vermelden is trouwens dat Barkey werkelijk met haar zoon (Victor Lauwers als Hamlet) en dochter (Romy Louise Lauwers als Ophelia) het podium deelt. Die driehoeksverhouding komt zo wel gevaarlijk dichtbij de werkelijkheid.

Dat platvloerse aspect wordt nog extra benadrukt in de verschillende acteerprestaties. Victor Lauwers zet een bijzonder depressieve Hamlet neer die zonder intonatie noch articulatie zijn zinnen opzegt, terwijl Lobke Leirens (die verschillende rollen vertolkt) haar replieken zowaar de zaal in brult. Stijlveranderingen en -contrasten kunnen werken, maar hier zorgt de uitvoering vooral voor een zware kijkervaring.

Foto: Sofie Silbermann

Wel het vermelden waard, is de mooie enscènering van de voorstelling. Er wordt slim met het zwart-witte decor omgegaan en de nodige symboliek is aanwezig. Vooral de sterfscène van Ophelia blijft je bij, waarin ze in witte jurk en hangend aan de armen spartelend haar laatste adem uitblaast. Maar het is helaas niet genoeg om de voorstelling te laten bekoren.

Dit is één van de ontelbaar vele versies van Hamlet. Wie hoopt een vrouwvriendelijke en feministische vertolking te zien, is eraan voor de moeite. Voor wie al veel Shakespeare gezien heeft en op zoek is naar een meer uitzinnige – soms absurde – uitvoering, kan dit een aanrader zijn. Maar wie op zoek is naar een goede, beklijvende Hamlet laat deze voorstelling best links liggen.

28/02/2019 // Schouwburg 30CC // Hamlet // Kuiperskaai
20% korting op vertoon van je cultuurkaart aan de ticketbalie van 30CC

De puzzelstukjes vallen in elkaar tijdens ‘The Way She Dies’.

“We weten dat een boek ons kan veranderen”, lezen we op voorhand. “Een boek zoals Tolstojs Anna Karenina kan ook de verzameling zijn van alle levens die het lichtjes of ingrijpend heeft veranderd, beter of slechter heeft gemaakt. Die levens zouden de manier kunnen veranderen waarop Anna sterft.”

Dinsdag 19 februari stond tg STAN en Teatro Nacional D. Maria II in de Schouwburg met een interessante voorstelling. We hebben mogen genieten van een prachtige discussie over Tolstoj’s Anna Karenina, in het Nederlands, Frans en Portugees.

De voorstelling werd gespeeld door Jolente De Keersmaeker, Franks Vercruyssen, Isabel Abreu en Pedro Gril. De regie nam Tiago Rodrigues voor zijn rekening. Het was echter niet de eerste keer dat STAN samenwerkte met deze Portugese theatermaker. Eerdere voorstellingen van zijn hand waren The Monkey Trial, Nora, …

Het podium is sober. We zien weinig opvallende attributen en het stuk wordt gespeeld op een open toneel, zonder coulissen. In fel contrast daarmee komt Jolente De Keersmaeker op in een felle, bombastische, rode rok. De voorstelling start met een discussie in het Nederlands over de relatie tussen een Vlaams koppel. De vrouw, want exacte namen worden er gedurende het hele stuk niet gegeven, zit met twijfels en voelt de spanning tussen haar en haar man niet meer. Hij, leest rustig verder in zijn favoriete boek: Anna Karenina. Pas als zijn boek uit is, zullen ze praten.

Vervolgens zien we een dialoog tussen het Portugese koppel, eveneens over hun relatie en tijdens het lezen van Anna Karenina. Niet veel later komt het derde koppel naar voor, het overspel van de Nederlandstalige vrouw met een buitenlands man. Ook de twee andere personages krijgen later een relatie.

Filipe Ferreira

Het blijft echter in het midden of het om dezelfde personages gaat of niet. De relaties blijken dan ook te verschillen in tijdspanne. Door dit spel met taal en tijd, krijgt de kijker niet echt een duidelijk chronologisch overzicht van de gebeurtenissen, maar dat doet er ook niet toe. Het stuk kent een zekere mysterieuze sfeer, wat het intrigerend maakt om naar te kijken.

Doorheen het stuk vereenzelvigen de personages zich met Anna Karenina en conversaties zijn gebaseerd op fragmenten uit het boek die worden voorgelezen. Het wordt duidelijk welke impact zo een iconisch personage op een mensenleven kan hebben. Het wordt duidelijk hoe Tolstoj zo een essentiële situatie in een mensenleven heeft kunnen vatten in een meesterwerk.

Hoewel het stuk op het eerste zicht bijzonder moeilijk lijkt en veel concentratie van de kijker vergt, vallen alle puzzelstukjes uiteindelijk in elkaar. Dit stuk zit geniaal in elkaar en dwingt de kijker om mee te denken tijdens het stuk, en stuurt de kijker met denkstof naar huis.

Filipe Ferreira

Een opmerkelijke passage in het gehele stuk is de monoloog van Frank Vercruyssen. Hij spreekt zijn moeder aan, in zijn eigen taal, want die is hij toch het meeste machtig. In zijn eigen moedertaal acht hij zichzelf het meest capabel om zich uit te drukken en de juiste woorden te vinden. Hij spreekt over zijn liefdesleven en de kracht van Anna Karenina.

Van een verhaal over koppels op de rand van hun overspel, het lezen van het boek, monden we uit in de dood van Anna Karenina. Het verhaal wordt voorgedragen in het Nederlands en in het Portugees. De vier spelers staan samen op het podium en vertellen om de beurt wat er in haar om gaat, als ze daar op die sporen staat.

We keken naar een intrigerende voorstelling, die een gemiddelde theatervoorstelling overstijgt door een hoog mystiek gehalte. Het metaverhaal, zorgt bijna voor een aha-erlebnis wanneer alles lijkt te kloppen en Anna Karenina groter blijkt dan op voorhand gedacht.

Met plezier ga ik terug naar deze voorstelling kijken, nadat ook ik Tolstojs prachtwerk heb kunnen uitkiemen.

19/02/2019 – tg STAN – The Way She Dies – Schouwburg 30CC

 

Liefdesverklaring (voor altijd): theater tot de tweede macht

‘U zult zich geërgerd voelen als u niet aangesproken wilt worden.’

Het is een speciaal soort paniek die uitgaat van het niet willen aangesproken worden tijdens een theatervoorstelling. Mensen beginnen te kuchen, blikken worden afgewend naar alle hoeken van de zaal buiten het podium en er wordt zenuwachtig heen en weer geschoven. Toch, it’s a feeling we love to hate. Dat gold ook voor mij, gezeten op rij K, zetel 1 (jawel, de zetel net naast het gangpad).

Geluk is gratis als de zon

In Broere vertelt Bart Moeyaert hoe de wereld er uitziet door de ogen van de eeuwige kleinste broer. Want naast een gevierd jeugdauteur is Bart Moeyaert zelf de jongste van de zeven Moeyaertbroers. De voorstelling van deze verhalenbundel bewijst dat Moeyaert niet alleen een geweldige schrijver is, maar ook een geweldige verteller. Wie op zoek was naar muziektheater, komt er evenwel bedrogen uit. De muzikale intermezzo’s van zangeres, Esmé Bos en muzikant, Bart Voet, waren leuk, maar niet meer dan dat. Het zijn de verhalen zelf die het publiek raken omdat Moeyaert niet alleen over zijn jeugd vertelt, maar tegelijk de zaal meeneemt naar hun eigen jonge jaren vol tijdloze nostalgie.

Kinderen zijn de beste verhalenvertellers, zeker als het zo’n goede leugenaars zijn als de zeven gebroeders Moeyaert. Ze jagen hun betweterige nichtje de stuipen op het lijf en maken de jongste telg van de familie wijs dat ‘als je oor fluit, er iemand op je toekomstige graf danst’. Dat en nog meer andere pareltjes vormen de verhalenbundel Broere. Het werk koppelt herkenbare situaties aan een vleugje mysterie.

Broere heeft ondertussen zelf zijn achttiende verjaardag gevierd, maar dat maakt de verhalen niet minder sterk. Bart Moeyaert brengt de verhalen met zijn boek in de hand en een paar barstoelen als decor: een authentieke manier die goed werkt. Het concept van muziektheater is echter niet helemaal geslaagd. In plaats van te harmoniseren, onderbreekt de muziek de voorstelling eerder. Esmé Bos kan prachtig zingen en Bart Voet tovert leuke melodieën uit zijn piano, maar de link tussen hun eigen nummers en de verhalen uit Broere is vaak erg dun. De uitzondering daarop vormt de leuze ‘geluk is gratis als de zon’ uit het slotnummer van de voorstelling, waarbij Bart Moeyart zich zelf ook aan een paar noten zang waagt.

‘Ik had verwacht dat het supersaai zou zijn, maar het was echt goed’ dixit de schoolgaande jeugd, een rij voor ons. Het publiek, bestaande uit enkele klasgroepen en Leuvenaars van alle leeftijden ervaart hoe eenvoud kan ontroeren. Diepe buiging voor ‘De oudste, de stilste, de echtste, de verste, de liefste, de snelste en ik’.

Broere door Bart Moeyaert, Esmé Bos en Bart Voet| 13 november 2018 | 30 CC Schouwburg | 20% korting voor cultuurkaarthouders|  Meer info? Klik hier voor de website