Twijfelen tussen ontroering en onbehagen – Lize Spit & Elise Caluwaerts in BAR|A|MUZE

Een vleugelpiano, een microfoon, wat gelig sfeerlicht en de netjes witte wanden van het museumgebouw. De setting van deze muzikaal-literaire avond in Museum M is klassiek, maar het programma is daarom niet minder charmant: schrijfster Lize Spit en solozangeres Elise Caluwaerts sieren de affiche. De debutante schreef een kortverhaal, de sopraan koos er klassieke zangstukken bij. Hun samenspel legt het uitverkochte BAR|A|MUZE het zwijgen op.

Elise Caluwaerts is klassiek geschoold, maar zoekt in haar carrière naast het barokke en romantische zangrepertoire ook het hedendaagse multidisciplinaire experiment op. In Leuven leidt ze de avond veilig in met Die Nacht van Strauss, meteen een stuk om haar ruime stembereik en kleurrijke geluid mee uit te spelen. De composities waarmee ze de avond opent, zijn niet alleen vocaal indrukwekkend, maar weten de toeschouwers ook met het wantrouwige gemoed op te zadelen dat schrijfster Lize Spit nodig heeft om haar kortverhaal in te zetten. De muziekteksten die Caluwaerts krachtig vormgeeft, kondigen de argwaan en wroeging in Spits woorden aan.

Foto Lize Spit (c) Keke Keukelaar – Foto Elise Caluwaerts (c) Lalo Gonzalez

De debuutroman Het smelt van de 27-jarige Lize Spit gooide hoge ogen in binnen- en buitenland – haar prozawerk wordt vertaald in zes talen en er zit een verfilming aan te komen – en schiep hoge verwachtingen over de toekomst van de jonge auteur. Haar eerste boek mag dan wel bijna 500 pagina’s tellen, met haar verhalen in de literaire tijdschriften Das Magazin en De Gids en haar columns in krant De Morgen bewees ze al dat ze ook met weinig woorden kan boeien en ontroeren. In BAR|A|MUZE bracht Spit een nieuw kortverhaal over een dirigent en een zeemeermin, een tekst die in al haar schoonheid qua thematiek tegen een onbehaaglijke herkenbaarheid aan schuurt.

Spit stelt ons voor aan een gezin, waarvan de leden steeds meer naast elkaar gaan leven. Een dirigent stort mentaal in op het podium, zijn vrouw beschouwt dat als het startschot om hem van alle ongeluk des levens de schuld te geven. Met hun dochter in zeemerminkostuum en haar knuffels op de achterbank, vertrekt het koppel naar een vakantiehuis in Duitsland, een vlucht die bij het naderen van de bestemming steeds hopelozer wordt. Spits stem klinkt beheerst en licht – een geoefende meisjesstem. Haar verhaal is echter volwassener dan haar geluid. Net als in haar boek, trekt Spit in het kortverhaal de complexe relaties tussen haar personages zorgvuldig uit elkaar tot ze bloot en kwetsbaar hun barsten en wonden laten zien. De schrijfster praat kleine mensen groot, geeft ruimte aan hun angsten en worstelingen en legt zo de vinger op de onrust die in elk doodgewoon mensenleven schuilt.

Tussen Spits paragrafen houdt Caluwaerts met haar aria’s de beklemming van het verhaal in stand. Verder dan gezamenlijke sfeerschepping gaat de samenwerking tussen de artiesten echter niet: woord en klank doen het eerder onafhankelijk. Beide bijdragen ondersteunen elkaar, maar missen de kans om samen iets unieks tot stand te brengen. Terwijl in het verhaal de dirigent zijn stem en beslissingskracht verliest, blijft Caluwaerts’ gezang zelfzeker en overtuigend. De soliste wordt zo eerder medeverteller dan personage, wat de voorstelling misschien net iets te voorspelbaar maakt.

Caluwaerts’ muziekkeuzes bouwen echter wel een stevige stelling onder Spits tekst. De zangeres sluit passend af met Je ne t’aime pas van Kurt Weill, een nummer dat de eenvoudige conclusie van het vertelde verhaal beschrijft: het hoofdpersonage in Spits vertelling is het houden van kwijtgeraakt; hij kan niet anders dan zijn heden en verleden steeds opnieuw te overdenken, te bevragen en van zich af te werpen, tot hij een ander hoger doel dan de liefde ontdekt om zichzelf en de kleine wereld die hem omringt betekenis te geven. Of die doelstelling realistisch is, laat Spit wijselijk in het midden.

Wat? Literatuur/muziek // Wanneer? DO 4 augustus 2016 // Waar? BAR|A|MUZE, het zomerse dakterras van Museum M // Prijs? 7 euro

Je kan nog tot en met 21 augustus optredens meepikken bij BAR|A|MUZE. Voor zeven euro krijg je een hele avond toegang tot de bar, een optreden en het museum tijdens de avondopening van 18:00 tot 20:00. Bekijk het volledige programma hier.